Frilanserlar va Frilans Hodisasi

Frilanser (ingliz tilida freelancer — erkin tadbirkor, erkin ishbilarmon, yollanma xodim; ko‘chma ma’noda — erkin rassom) — faqatgina ma’lum ishlarni bajarishga yollanadigan, ish beruvchi bilan uzoq muddatli shartnoma tuzmasdan ishni bajaruvchi kishi (shtatdan tashqari xodim).

Frilanserlar: Internetda va Aloqa orqali Ishlash

Frilanserlar ko‘p hollarda — Internet, gazeta e’lonlari orqali yoki shaxsiy aloqalari yordamida o‘z xizmatlarini o‘zi taklif etadi. Bu jurnalistika, kompyuterli dasturlashtirish, dizayn, tarjima, maslahatlar berish, foto va videosuratga olish kabi faoliyat turlari bo‘lishi mumkin.

Frilans-Xizmatlar Bozori

Frilans-xizmatlar bozori Yevropa va Amerikada ancha keng rivojlanmoqda. Ushbu bozor rus tilida aniq va rasmiy hisoblanmaydi, lekin talabga ega bo‘lgan birjada ishlash, individual mehnat faoliyati (IMF), yoki xususiy tadbirkorlik faoliyati bilan ta’riflash mumkin.

Frilanser Uchun Qulayliklar va Ish Beruvchilar Uchun Foydalar

Ijobiy To‘monlari

Frilanser Uchun:

1. Faqat o‘z ishini bajarish.
2. Qulay ish sharoitlarini yaratish: ish vaqti, shaxsiy ish joyi, kiyimi, xona harorati rejimi va boshqalar.

Ish Beruvchilar Uchun:

1. Ish joyida o‘tkazgan vaqti emas, balki faqat bajargan ishi uchun haq to‘lash imkoniyati.
2. Frilanserlardan foydalanish ish beruvchiga mutaxassislik sahnasidan yuqori malakali xodimlar jalb qilish, ofisda qimmat ish joyi tashkil qilmasdan, tejash imkonini beradi.

Internetda Frilans: Statistika

AQSH mehnat bo‘yicha Departamenti, Mehnat statistikasi byurosining 2005-yil ma’lumotlariga ko‘ra:

• AQSH’da 10,3 mln. ishchilar mustaqil pudratchilar (frilanserlar) hisoblanadilar.
• AQSH’ning 7,4% ishchilarini frilanserlar tashkil etadi.

Salbiy To‘monlari

Frilansda ko‘plab ustunliklar mavjud, lekin uning salbiy to‘monlari ham bor. Qo‘shimcha yorliqlar, buyurtmalar qidirish va daromadni o‘zlashtirishning kamchiliklari bo‘ladi.

1. Barqarorlikning Yo‘qligi: Frilanserning ish haqi daromad soni va xizmat narxlari bilan bog‘liq.
2. Buyurtmachilarni O‘zi Izlashi: Frilanserlar buyurtmachilarni o‘zlaridan topish va buyurma berishni o‘rganganlar, ammo yangi frilanserlarning uchun bu qiyin bo‘lishi mumkin.
3. Ish Vaqtini Rejalashtirish: Muvaffaqiyatli bajarilgan ish vaqtini rejalashtirishga e’tibor qaratish kerak.
4. Jonli Muloqotning Yo‘qligi: Jonli muloqot internetda o‘tadi, bu esa frilanslarga doir bo‘lgan kamchiliklardan biri.
5. Ijtimoiy Kafolatlarning Yo‘qligi: Ijtimoiy kafolatlarni olmaslik, bu esa o‘zlariga moliyaviy imtiyozlardan foydalanish imkoniyatini ozod etadi.

Frilanser — Odam-Kompaniya

Frilanser — odam-kompaniya. Ushbu insonning hayoti biznes, biznes esa butun hayotdir. U betob bo‘lishga haqli emas, chunki hech kim unga betobligi uchun haq to‘lamaydi. O‘z daromadlari, xarajatlarini u o‘zi rejalashtirishi, mijozlarni izlashi zarur. Xizmatlarini o‘zi reklama qilishi, frilanserlarda kun tartibi yo‘q, shu kabi dam olish kunlari va bayramlar ham yo‘q.

Kovorking: Hamkorlikda Ishlash

Kovorking Madaniyati

Kovorking, ishtirokchilar mustaqil va erkinliklaricha qolgan holda o‘z faoliyatlari uchun umumiy muhitdan foydalanadigan ish modeli. Kovorking masofada ishlovchi xodimlar, tarjimonlar, dasturchilar, dizaynerlar va ish boshlayotgan tadbirkorlar, frilanserlar oarsida keng tarqalgan.

Tarixi

2005-yilda dasturchi Bred Nyuberg kovorking konsepsiyasini o‘rnatdi. Bu model ishtirokchilar uchun qulay, qimmat va malakali ofis olishning alternativasi bo‘lgan.

Kovorking Ustunliklari va Kamchiliklari

Ustunliklari

1. Hamjamiyat: Qimmatga ega bo‘lgan jamiyatga kirish imkoniyati.
2. Kasbiy Rivojlanish: Ta’lim olish uchun tashkil etilgan dasturlar.
3. O‘zaro Yordam va Loyihalarni Jadallashtirish: Ishga qo‘shimcha motivatsiya.
4. Qulay Muhit: Ishga yo‘nalganlik va manfaatlarning birlashgan muhiti.

Kamchiliklari

1. Qimmatligi: Kovorking-markazgacha va uyga qaytish uchun qimmat bo‘lgan yo‘l xarajatlari.
2. Xavfsizlik: Jamoatchilik joylarida ehtiyot qilish kerak.
3. Shovqin va E’tiborni Tortuvchi Hodisalar: Aloqa va diqqatga qiyinroq bor.

Kovorking — bu yangi ish o‘rniga, kovorking markazlarida jamoaviy muhitda ishlashning zarur va eng yaxshi varianti bo‘lishi mumkin.

Ushbu maqola ham sizga foydali bo’lishi mumkin: Open source dasturlar nima? (2024-yilda qanday ishlatish mumkin)